SİİRT BATTANİYESİ
Cumhuriyet Dönemi’nde il olan Siirt, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. Karasal iklimin görüldüğü bu güzel ilde yetiştirilen Tiftik Keçisi’nden Siirt battaniyesi üretilmektedir. Tamamen el emeği ve alın teridir.

Aslında tiftik keçileri İç Anadolu iklimine daha uygundurlar ve bu yüzden diğer isimleri Ankara Keçileri olarak bilinir. Ankara ve Siirt dışında bu keçiler Mardin’de de yetiştirilmektedir, fakat Siirt’te yetiştirilen tiftik keçilerinin etinden, sütünden yararlanılmasının dışında yapağısından, yani kılından da yararlanılır.

Siirt’in en önemli el sanatı ve turistik eşyası Siirt battaniyesidir.

Saf tiftikten üretilen Siirt battaniyesinin üretimi:

• Tiftik keçileri kırkılır,
• Kırkım işlemi bittikten sonra yumak yapılarak pazarlanır,
• Satıştaki tiftikler esnaf tarafından renklerine cinslerine göre ayrılır,
  • Keçiden elde edilen tiftikler yıkanır,
  • Yıkanan tiftikler makinalarla taranır,
  • Bükme işi kadınlar tarafından yapılarak tiftikle iplik haline getirilir,
  • İp haline gelen tiftikler mekiklere yerleştirilip el tezgahında dokunmaya başlar

Siirt battaniyesinin kaliteli tiftiklerden yapılmasına özellikle dikkat edilir. Keçilerin genelde genç olanlarından seçilen tiftiklerin ince, esnek, uzun ve parlak olmasına dikkat edilir.

Görsel Açıdan Siirt Battaniyeleri:

• Görseli güzelleştiren ve asilleştiren unsur renktir.
• Siirt battaniyesinde genellikle kullanılan ana renkler siyah beyaz ve kahverengidir.
• Tiftiğin beyaz, siyah, kahverengi, sansar ve devetüyü gibi doğal renkleri bulunmaktadır.
• Yalnız tiftik ne kadar kaliteli olursa olsun ustalık dokumacının kendisindedir.
• Siirt battaniyeleri 30-40 yıla hatta daha fazlasına kadar kullanılabilir.
• Yalnız bu biraz da seçilen tiftik keçisiyle de alakalı olabilir. Keçi ne kadar genç yaşta tiftik verdiyse, battaniyenin veya halının ya da diğer kullanıldığı alandaki eşyaların ömrünün o kadar uzun olmasını sağlar.

Siirt’te geçmişten gelen “ babadan oğla “  geleneğinin tiftik keçisi ve Siirt battaniyesi yetiştirilmesi ve üretilmesinin dışında bir gelenek daha vardır:

Siirt halkı, el emeği, alın teri ile ürettikleri Siirt battaniyesi’ni özel günlerde, özel kişilere veya sevdikleri, saydıkları kişilere hediye ederler. Özellikle evlenecek olan çiftlere erkek tarafından da, kız tarafından da karşılıklı olarak Siirt battaniyesi gönderilerek hediye edilir. Düğünlerde veya ziyaretlerde bu gelenek devam ettirilerek Siirt battaniyesi tanıtılmış olur.

Geçmişten bu güne devam eden Siirt battaniyesi yapımı ilk başlarda yalnızca abacılık (deve yününden kürk) için kullanılan el sanatı, bugünlerde battaniye, kilim, seccade dokumacılığı olarak devam etmiş ve şimdilerde gelişerek manto, turistik heybe, çanta, kırlent ve farklı süs eşyaları ile şanını devam ettirmiştir. TSE (Türk Standartları Enstitüsü) tarafından 1977 yılında tescil edilen Siirt Battaniyesi, özellikle turistik çevrelerde geniş bir pazar imkânına sahip. Düğün veya ziyaretlerde, Siirt battaniyesi hediye etme geleneği Siirt iline gelen yabancı veya yerli turistlere hediye etmeyi de ihmal etmiyorlar.